Tarihi tepe dünya basınında: “Putin için diplomatik bir yenilgi”

Ukrayna ve Rusya ortasında 16 Mayıs’ta İstanbul’da gerçekleştirilen direkt görüşmenin akabinde dünya basınına yansıyan haberlerde ABD de dahil olmak üzere tarafların bundan sonra atacağı adımlar ve tepeden çıkan sonuçların taraflar açısından ne manaya geldiği mercek altına alındı.

Dün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın başkanlığında, MİT Lideri İbrahim Kalın’ın da iştirakiyle gerçekleştirilen Türkiye-Rusya-Ukrayna üçlü görüşmesinde ateşkes kararı çıkmamış, iki ülke şu ana kadarki en büyük esir takası konusunda mutabakata varmıştı. Şayet kararlaştırılan esir takası gerçekleştirilirse iki taraf da biner askeri hür bırakacak.

“PUTİN, BARIŞIN ÖNÜNDEKİ MAHZURUN PUTİN OLDUĞUNU GÖREBİLİR”

ABD’nin The Wall Street Journal (WSJ) gazetesi, bahse ait haberinde, İstanbul’da direkt ön şartsız görüşme yapılması çağrısının Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den geldiğini hatırlatarak “Rusya’nın barış görüşmesi daveti nasıl Putin için diplomatik bir hezimete dönüştü” başlığına yer verdi.

WSJ’nin değerlendirmesinde, “Vladimir Putin’in kendisinin teklifi üzerine bu hafta İstanbul’da gerçekleştirilen görüşmeler, kendisinin şimdi bir mutabakata hazır olmadığını gösteriyor. Görüşmeler ayrıca ABD Başkanı Donald Trump’a Ukraynalılar ve Avrupalı destekçilerinin de sav ettiği üzere nitekim barışın önündeki mahzurun Rus önder olduğunu gösterebilir” denildi.

Putin’in davetinin akabinde kendisini şahsen görüşmeye çağıran Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin yaklaşımının Avrupalı başkanlar tarafından “kalibre edildiğini” belirten gazete, “Putin, taleplerinin savaşın başından bu yana değişmediğinin sinyalini verdi” yorumunda bulundu. Buna nazaran, Putin’in talepleri ortasında Kiev’in birtakım topraklarını Moskova’ya bırakması, Ukrayna ordusunun küçülmesi, ülkenin NATO’ya üye olmaması ve topraklarında NATO güçlerinin konuşlanmaması yer alıyordu.

Putin’in “sertlik yanlısı yaklaşımının” Trump’ı rahatsız edebileceği öngörüsünde bulunan gazete, “Ateşkes teşebbüsünü neden reddettiğini Trump’a açıklama yükümlülüğü artık Putin’in” diye yazdı.

“AVRUPA, TRUMP’IN BUNDAN SONRA NE SÖYLEYECEĞİNİ BİLMİYOR”

ABD’nin Bloomberg haber sitesi, mevzuyu “Avrupa Trump’ın Rusya konusundaki bir sonraki adımının ne olacağını görmek için bekliyor” başlıklı bir yazıyla ele aldı. Yazıda, “Avrupalı yetkililerin Lider Donald Trump’ın Rusya’nın Ukrayna’daki savaşı konusunda bundan sonra ne söyleyeceği – ya da onları bırakıp bırakmayacağı – hakkında hiçbir fikri yok” değerlendirmesine yer verildi.

Avrupalı önderlerin İstanbul’daki görüşmelerin sonuçları konusunda hayal kırıklıklarını lisana getirdiği anımsatılan haberde, “Trump’ı Putin’e karşı daha sert bir yaklaşım takınmaya yönlendirip yönlendirmeyecekleri ise net değil” denildi.

Bloomberg’e konuşan kaynaklara nazaran, Avrupalı yetkililer, Trump’ın daima rotasını değiştirmesi karşısında rahatsız ve şaşkın. Kaynaklardan biri, Avrupalı yetkililerin bu hafta yaşanan gelişmelerin Rusların barış görüşmeleri konusunda önemli olmadığını ve ABD’nin güçlü bir formda karşılık vermesi gerektiğini Trump’a açıkça göstereceğini umduğunu anlattı.

“ÇOK KAOTİK BİR SÜREÇTİ”

Almanya’nın Der Spiegel haftalık siyaset dergisi, İstanbul’daki tarihi doruğa dair haberinde, esir takası muahedesine işaret ederek tarafların yalnızca bir mevzu üzerinde uzlaşmaya vardığını yazdı. Ukrayna heyetinin daha çok askeri üniformalı isimler olduğuna, Rusya heyetinin ise sivil olduğuna dikkat çeken mecmua, iki tarafın yaklaşımlarının da bir o kadar birbirinden farklı olduğuna işaret etti. Buna göre, Ukrayna lideri Zelenski heyetine ateşkese varılması konusunda, Rusya lideri Putin ise heyetine savaşı başlatan sebeplerin ortadan kaldırılması konusunda talimat vermişti.

Zelenski ve Putin’in karşılıklı açıklamalarıyla başlayan ve görüşmelere kimin katılacağı sorusunun yarattığı belirsizlikle devam eden süreci kıymetlendiren Alman Memleketler arası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nden Doğu Avrupa uzmanı Sabine Fischer de yaşananları “Bu, epeyce kaotik bir süreçti” kelamlarıyla anlattı. Fischer’e nazaran, “Rusya’nın yapan olmayan yaklaşımı ne ateşkese ne barış müzakerelerine önemli olarak ilgi duyduğunu” gösteriyor. ABD’nin müdahalesinin de bu noktada işe yaramadığını söyleyen uzman, “Bu, Trump ve idaresinin bu duruma getirdiği büyük bir dengesizlik” diye konuştu.

“ABD VE TÜRKİYE’NİN TEŞVİK VE BASKISI TARAFLARI MASAYA GETİRDİ”

İngiltere’nin BBC haber sitesi ise hususa ait haberinde, Ukrayna ve Rusya’nın direkt görüşmeler sırasında “birbirlerinden çok uzak” olduklarını lakin esir takası konusunda anlaştıklarını yazdı. “Türkiye ve ABD’den gelen baskı ve teşvikin savaşın taraflarını” İstanbul’a getirdiğini belirten BBC, “Ukrayna ve kimi müttefikleri ortasında Rusya’nın yalnızca vakit kazanmak, ateşkes için milletlerarası baskıyı dağıtmak ve Avrupa’nın 18’inci yaptırım paketini savuşturmaya çalışmak için diplomasiye başvurduğuna dair telaşlar var” müşahedesine yer verdi.